anlamı "kolay ve emeksiz kazanılan şeyler elden kolay çıkar" olarak açıklanabilecek bir atasözü olmasının yanı sıra hayy'dan gelen hu'ya gider olarak da değerlendirilmesi doğru olacaktır sanırım. anlami ise allahtan gelen allaha gider demektir. hayy ve hu kelimeleri allahin guzel isimlerindendir
söylenişinin nesilden nesile geçerken değiştiği bilinen bir cümledir. doğrusu "hayy dan gelen hû ya gider" şeklindedir. buradaki "hayy" kelimesi arapça'da yaratıcı güce denk gelen bir anlamda kullanılır. ""hû" kelimesi ise yine yaratıcnın isimlerindendir. esasında bir tasavvuf cümlesidir ve kuran'da " inna lillahi ve inna ileyhi raciun" ayetine yani "ondan geldik ve yine ona döneceğiz" anlamındadır.
evet gerçek anlamı "allah tan gelip allah a gitmek"tir ama günümüzdeki şekliyle kullanılmasının da geçmişten gelen tasavvufi bir sebebi vardır. yani günümüzdeki beyhude işler boş işlerdir gibi bir anlamı olan bu söz, dolaylı olarak doğru bir kullanımdır.
tasavvufta seyr i suluk mertebeleri şöyledir:
nefs i emmare ------ la ilahe illallah
nefs i levvame------ allah
nefs i mulhime------ hu
nefs i mutmainne----- hak
nefs i raziyye---------- hayy
nefs i marziyye------- kayyum
nefs i kamile -------- kahhar
işte bu şekilde tasavvufta makamların adlandırılması vardır*. işte insan kendine dikkat etmezse hayy makamından bir anda huy makamına dönebilir. bugünkü kullanılan deyim anlamı da buradan gelmektedir bir bakıma.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yüksekten bakar ise Gönül yüksekte gezer, dem-be-dem yoldan azar, Dış yüzüne o sızar,içinde ne var ise...
Değerli yorumlarınız için çok teşekkürler...